مقدمتا لازم به یادآوری است؛ حقوق علایم و اسامی تجاری در تقسیمبندی رشتههای علم حقوق از مباحث حقوق مالکیتهای صنعتی است که این حوزه نیز یکی از رشتههای حقوق مالکیتهای فکری است. گفته شد؛ اسامی و علایم تجاری دو مقوله متفاوت ولی نزدیک به هم میباشند به نحوی که گاه حقوقدانان نیز این دو اصطلاح را با هم خَلط میکنند .
برای درک مشترکات یا ممیزات نام و علامت تجاری ابتدا باید تعاریف حقوقی و عرفی آنها را جداگانه مدنظر قرار دهیم: مطابق ماده30 قانون جدید (مصوبه 1386) : «نام تجاری یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخصکننده شخص حقیقی یا حقوقی باشد» در مقابل؛ «علامت تجاری هر نشان قابل رویتی است که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد »(1) بنا به تعاریف قانونی مذکور و با در نظر داشتن سایر اصول حقوقی؛ اولا) اسم کلیه شرکتهای تجاری و موسسات غیر تجاری ثبت شده و اسم بنگاهها و تجارتخانههای ثبت نشده که به صورت فردی یا شراکتی به فعالیتهای تجاری یا غیر تجاری مشغولند از جهت معرفی هویت صنفی آنان، یک اسم تجاری است. ثانیا) هر نشانی اعم از حروف، اعداد،کلمات، نقوش و تصاویر یا ترکیبی از آنها که برای تمایز کالاها و خدمات به کار میرود، علامت تجاری است. در نتیجه؛ کلماتی که برای تمایز کالاها یا خدمات بهکار میروند «علامت تجاری یا علامت خدماتی» هستند نه «اسم یا نام تجاری». ثالثا) قانونگذار، تعریف خود از نام تجاری را به نحوی انشا کرده است که نام هر شخص حقیقی نام تجاری محسوب میگردد (تعریف، مانع نیست) لیکن بدیهی است، فقط نام کسانی که به اقتضای نوع شغل خویش (مانند وکلا و اطبا) و یا به اعتبار کسب و کارشان، ارتباط تنگاتنگی بین نام و کارشان وجود دارد، نام تجاری محسوب میگردد. در واقع نام تجاری باید معرف هویت صنفی اشخاص اعم از تاجر و غیرتاجر باشد.اما تعاریف و اصطلاحات قانونی با تعاریف و اصطلاحاتی که در تجارت و بازاریابی به کار میرود، یکی نیست. چراکه اکثر تجّار و بازاریابان، به کلماتی که برای تمایز کالاها یا خدمات بهکار میروند «نام تجاری» میگویند نه «علامت تجاری»، همچنین به تصاویری که علامت تجاریاند، بیشتر« آرم، لوگو، مارک و... » گفته میشود. لازم به ذکر است؛ کلمات و اعداد تحت شرایطی خاص میتوانند هم علامت تجاری باشند و هم نام تجاری که در ادامه بحث به آن خواهیم پرداخت .